Халқаро хабарлар
Коронавирусга қарши кураш доирасида киритилган чекловлар туфайли глобал бозорлар қулади
Жаҳон молиявий бозорлари, жумладан, АҚШ биржалари сўнгги ўттиз йилда кузатилмаган даражада қулади. Бунга янги коронавируснинг жаҳон бўйлаб тез суръатда тарқалаётгани ҳамда унга қарши кураш доирасида кўрилаётган кескин чоралар сабаб бўлди.
16 март куни АҚШ президенти Дональд Трамп америкаликларни 10 ёки ундан кўп одам тўпланган жойларга бормасликка чақирди.
Президент кишилар ўртасида масофа сақлаш тавсияси ёзгача ўз кучида қолиши мумкинлигини айтди. Бу эса шусиз ҳам саросимага тушган молиявий бозорларни қаттиқ хавотирга солди.
16 март куни The Dow Jones Industrial Average биржа индикатори 12,9 фоизга пастлади. Бу биржа тарихида 1987 йилда содир бўлган «қора душанба»дан бери қайд этилган энг йирик қулашдир.
Коронавирус пандемияси Трамп президентлиги давомида молия бозорларида эришилган натижани деярли бутунлай йўққа чиқарди.
Вашингтонда бўлиб ўтган матбуот анжуманида Трамп АҚШ иқтисодий бўҳронга дучор бўлиши мумкинлигини айтди, аммо бу кўпга чўзилмаслигига ишонишини қўшимча қилди.
Президент, шунингдек, коронавирусга қарши вакцина ишлаб чиқарилишига умид қилаётганини айтди. Хабарларга кўра, АҚШда янги вакцина 1-босқич клиник синовидан ўтмоқда.
Кун янгиликлари
Сурияда Асад тарафдорлари полицияга ҳужум уюштирди
Суриянинг Латакия вилоятида собиқ президент Башар Асад тарафдорлари полиция патрулларига ҳужум уюштирди. Камида 13 полициячи ҳалок бўлиб, бир неча киши яралангани ҳақида Associated Press маҳаллий ҳокимиятга таяниб хабар берди.
Лондонда жойлашган Сурия инсон ҳуқуқларини кузатиш маркази маълумотига кўра, ҳужум оқибатида 16 полициячи, 28 Асад тарафдори ва 3 оддий фуқаро ҳалок бўлган.
Латакия умумий хавфсизлик департаменти директори Мустафа Кнефатининг маълумот беришича, Асад тарафдорлари Жабла шаҳри яқинидаги бир неча назорат пунктларига ҳужум қилган. Кневати кўплаб аскарлар ҳалок бўлганини айтди, аммо аниқ рақамлар келтирмади.
Суриянинг Sana агентлигининг хабар беришича, Латакия ва Тартус шаҳарларида комендантлик соати жорий қилинган. Полиция шаҳар ва қишлоқларда Асад тарафдорларини қидириш бўйича "кенг кўламли текширувлар" ўтказмоқда. Маҳаллий аҳолига уйларидан чиқмаслик ва "шубҳали ҳаракатлар" ҳақида хабар бериш тавсия этилган. Тартусга ҳарбийлар киритилган.
2024 йилнинг декабрь ойи бошларида “Ҳайъат Таҳрир аш-Шом” бошчилигидаги аксилҳукумат гуруҳлари Асад назорати остидаги қўшинлар мавқеларига ҳужум бошлашган ва пойтахт Дамашқни ўз назоратлари остига олишган. Асад Россияга қочган.
Абдуқодир Ҳусанов ойнинг энг яхши футболчиси бўлди
Ўзбекистон миллий жамоаси марказий ҳимоячиси Абдуқодир Ҳусанов “Манчестер Сити” клуби мухлислари версиясига кўра, февраль ойининг энг яхши футболчиси деб тан олинди. Бу ҳақда клубнинг матбуот хизмати хабар берди.
Ғолиб мухлислар ўртасида ўтказилган очиқ овоз бериш орқали аниқланган. Ҳусанов рекорд даражада кўп овоз тўплаб, Эрлинг Холанд ва Йошко Гвардиолани ортда қолдирган.
“Манчестер Сити” Абдуқодир Ҳусановни муносиб мукофот билан табриклаб, мухлисларга овоз беришдаги фаол иштироки учун миннатдорчилик билдирди.
21 ёшли футболчи “Манчестер Сити” сафига 2025 йилнинг январь ойида қўшилган бўлиб, 2029 йилнинг ёзигача шартнома имзолаган. У февраль ойида жамоа учун бешта учрашувда майдонга тушиб, Англия Кубогида “Плимут Аргайл”га қарши ўйинда гол урган. Шунингдек, у Премьер-лигада “Ньюкасл”, “Ливерпуль” ва “Тоттенхэм”га қарши ўйинларда тўп тепди.
Инглиз клуби истеъдодли ҳимоячини Франциянинг “Ланс” жамоасидан 40 миллион еврога сотиб олган. Бу қиймат бонуслар ҳисобига яна ортиши айтилган.
Абдуқодир Ҳусанов футболчилик фаолиятини Тошкентнинг “Бунёдкор” клуби академиясида бошлаган. 2022 йилда Беларуснинг “Энергетик-БГУ” клубига ўтган. 2023 йилдан эса “Ланс” жамоаси шарафини ҳимоя қилиб келган.
Грузия ҳудудий яхлитлик борасида Мирзиёевга миннатдорлик билдирди
Грузия ҳукумати расмий сайтида Ўзбекистон президенти Грузиянинг ҳудудий яхлитлиги ва суверенитетини қатъий қўллаб-қувватлагани ҳақида хабар чоп этилди. Бош вазир Иракли Кобахидзе бунинг учун миннатдорлик билдирган.
Ўзбекистон тарафи эълон қилган расмий маълумотларда бундай позиция ҳақида ҳеч қандай изоҳ берилмаган.
4-5 март кунлари расмий ташриф билан Ўзбекистонда бўлган Грузия бош вазири Иракли Кобахидзе президент Шавкат Мирзиёев, Олий Мажлис Сенати раиси Танзила Норбоева ҳамда Қонунчилик палатаси спикери Нуриддин Исмоилов билан ҳам учрашув ўтказган.
Ўзбекистон бош вазири матбуот хизматига кўра, музокараларда Эркин савдо келишуви доирасида ўзаро савдо ҳажмини 1 миллиард долларга етказиш масаласи муҳокама қилинган.
Президент Мирзиёев билан мулоқот чоғида эса товар айирбошлашни мустаҳкамлаш, экспорт ва импорт мутаносиблигини таъминлаш ҳамда саноат кооперацияси лойиҳаларини илгари суриш муҳимлиги таъкидланган.
Грузияда ҳудудий яхлитлик борасида иккита мураккаб можарога мавжуд: 1990-йиллар бошида Абхазия ва Жанубий Осетия Грузиядан ажралиб чиқиб, мустақиллигини эълон қилган. Бу қуролли тўқнашувларга ва кўплаб қурбонларга сабаб бўлган. Халқаро майдонда бу ҳудудлар мустақил давлат сифатида тан олинмаган бўлса-да, Россия уларга ҳарбий, сиёсий ва иқтисодий ёрдам кўрсатади.
Ўзбекистон ҳудудий яхлитлик масалаларида умумий қўллаб-қувватлаш позициясини ёқлайди. Лекин аниқ кескин баёнотлар билан чиқишдан тийилиб келган.
Латвия ЕИни россияликларга туризм визаларини бермасликка чақирди
Латвия ички ишлар вазири Рихард Козловскис Европа Иттифоқи давлатларига Россия фуқаролари учун шенген туризм визаларини беришни тўхтатишни таклиф қилди. У 6 март куни Брюсселда бўлиб ўтган ЕИ адлия ва ички ишлар вазирлари кенгаши йиғилишида шундай баёнот билан чиқди.
Козловскис ўз таклифини Россия Европага қарши “гибрид уруш” олиб бораётгани ва бу Европа хавфсизлигига таҳдид солаётгани билан изоҳлади. У буни чегарадан ноқонуний ўтиш ҳолатлари, саботажлар, жумладан, Окупация музейининг ёқиб юборилиши, дронлар учиши ва ахборот таъсирига уринишлар билан мисол келтирди.
Европа комиссияси маълумотларига кўра, 2024 йилда Россия фуқароларига 565 069 шенген визаси берилган, бу ўтган йилга нисбатан 25% кўпроқ. Ҳужжатларнинг 90% туризм мақсадида расмийлаштирилган. Россияликларга берилган визалар умумий шенген визаларининг 5,7% қисмини ташкил қилган.
Вазир таъкидлашича, Латвия россияликларга туризм виза беришни 2022 йилда, Украинада кенг кўламли ҳарбий ҳаракатлар бошланганидан сўнг тўхтатган. Ҳозирда мамлакат фақатгина инсонпарварлик сабаблари асосида виза беради. Бундай чораларни Эстония, Литва, Польша ва Чехия ҳам қўллаган.
ЕИ ички ишлар бўйича комиссия раҳбари Магнус Брунер вазиятдан ташвишда эканини билдириб, Евроиттифоқ давлатларини россияликларга виза бериш масаласида ягона позиция ишлаб чиқишга чақирди. Виза бериш бўйича эҳтимолий чекловлар ички ишлар вазирлари кенгашининг навбатдаги йиғилишида муҳокама қилиниши кутилмоқда.
Россия Украинанинг энергетика ва газ инфратузилмасига ҳужум қилди
Россия қўшинлари Украинанинг турли ҳудудларидаги энергетика ва газ инфратузилмасига ракета ҳамда дронлар билан кенг кўламли зарба берди. Бу ҳақда Украинанинг энергетика вазири Герман Галущенко хабар қилди.
У 7 март куни эрталаб Фейсбукдаги саҳифасига: "Иложи бор жойларда қутқарувчилар ва энергетиклар зарарни бартараф этиш устида ишламоқда. Энергия ва газ таъминотини барқарорлаштириш учун барча зарур чоралар кўриляпти", деб ёзди.
Харьковда фуқаролик инфратузилмаси объектларидан бири зарбага учради. Шаҳар мэри Игорь Тереховнинг сўзларига кўра, зарба урилган жойда ёнғин чиққан. Шунингдек, яқин атрофдаги кўп қаватли уй зарарланган, яшовчилар эвакуация қилинмоқда. Охирги маълумотларга кўра, беш киши жабрланган.
Полтава вилоятида ракета парчалари хусусий уйга тушди, икки киши, жумладан, бир бола жароҳат олди. Вилоят маъмуриятининг хабар қилишича, яна икки хусусий уй ва газ қувурига зарар етган.
Тернопол вилоятида саноат объектига зарба берилган. Вилоят маъмурияти газ таъминотида чекловлар бўлиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирди. Чернигов вилоятида эса ҳужум натижасида ишлаб чиқариш объектларидан бири зарар кўрди.
Кечқурун Одесса вилояти ҳарбий маъмурияти раҳбари Олег Кипер дрон ҳужуми натижасида энергетика инфратузилмасига зарар етказилганини маълум қилган.
Энергетика вазирлигининг маълумотларига кўра, Россия уч йил мобайнида Украина энергетика инфратузилмаси объектларига 30 дан ортиқ кенг кўламли ҳужумлар уюштирган. Уларнинг умумий зарари миллиардлаб долларни ташкил этади.
Москва одатда Украинага урган зарбаларга изоҳ бермайди.
Европа Иттифоқи мудофаа салоҳиятини оширади
Европа Иттифоқи етакчилари Брюсселдаги саммитда ҳарбий харажатларни кескин ошириш режаларини маъқуллади. Бу қарор АҚШ президенти маъмурияти келажакда Европа мудофаа масалаларида ўз кучларига таянишга тўғри келишини англатганидан сўнг қабул қилинди.
ЕИ давлатлари ҳарбий харажатларни оширишга имкон берадиган бюджет чекловларини юмшатишни тасдиқлади. Еврокомиссия ҳисоб-китобларига кўра, шу тариқа 650 миллиард евро маблағ ажратилиши мумкин.
Саммит иштирокчилари шунингдек, Еврокомиссиянинг ЕИ давлатлари учун 150 миллиард евролик кредит фонди ҳақидаги таклифини эътиборга олдилар. Бу маблағ мудофаа соҳасига, жумладан, ҳаво ва ракета ҳужумларидан ҳимоя тизимлари, артиллерия қурилмалари ва ўқ-дорилар, шунингдек, дронлар ва улардан ҳимоя воситаларига сармоя киритиш учун йўналтирилиши мумкин.
6 мартдаги саммитда Украина президенти Владимир Зеленский ҳам иштирок этди.
Ҳафта бошида Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен ReArm Europe режасини тақдим этган. Ҳужжатга кўра, ЕИ мудофаа учун масъулиятни ўз зиммасига олади ва келгусида Украинага ёрдам беришга тайёрлигини билдиради.
Трамп ҲАМАСни "йўқ қилиш" билан таҳдид қилди
АҚШ президенти Дональд Трамп гаровга олинган исроилликларни зудлик билан қўйиб юбормаса ва ҳалок бўлганларнинг жасадларини топширмаса, ҲАМАС гуруҳини (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) “йўқ қилиш” билан таҳдид қилди.
У ўзининг Truth ижтимоий тармоғида “ишни тугатиш” учун зарур бўлган ҳамма нарсани Исроилга юбораётганини ёзди. “Менинг айтганимни қилмагунча ҲАМАСнинг ҳеч бир аъзоси хавфсиз бўлмайди”, деди у.
Трамп шунингдек, жангариларнинг гаровидан бўшатилган одамлар билан учрашганини айтди ва радикал гуруҳ раҳбариятидан “кеч бўлмасдан” Ғазо бўлгасидан зудлик билан чиқиб кетишни талаб қилди.
Reuters агентлигининг хабар беришича, Қўшма Штатлар Ғазода гаровга олинган америкалик фуқароларни озод қилиш бўйича ҲАМАС билан махфий музокаралар олиб бормоқда. Иш билан махсус элчи Адам Болер шуғулланяпти. Сўнгги ҳафталарда у Қатар пойтахти Доҳа шаҳрида ҲАМАС вакиллари билан учрашди, дея хабар беради Reuters манбалари.
Ўтган ҳафта АҚШ Давлат департаменти Исроилга қарийб 3 миллиард долларлик бомба ва ўқ-дориларни сотишни маъқуллади. Маълумотларга кўра, Конгрессга келишув ҳақида фавқулодда хабар қилинган.
2023 йил октябрь ойидан бери Исроил ҲАМАС гуруҳининг Исроил жанубига уюштирган ҳужумига жавобан Ғазо секторида ҳарбий операция ўтказмоқда. Ҳужум чоғида жиҳодчилар мингдан ортиқ одамни ўлдирган, 250дан ортиқ исроиллик ва хорижлик гаровга олинган ва Ғазога олиб кетилган.
Ҳозирда Ғазода 60 га яқин одам ҲАМАС гаровида қолмоқда. Уларнинг ярмига яқини ўлгани айтилади. Сулҳнинг биринчи босқичида маҳбуслар эвазига Исроил икки мингга яқин фаластинлик маҳбусларни, шу жумладан терроризмда айбланганларни озод қилган.
Бўлганинг Соғлиқни сақлаш идораси маълумотига кўра, Исроилнинг ҳарбий операцияси бошлангандан бери Ғазода ўн минглаб инсонлар ҳалок бўлди.
Трамп Украинага ҳарбий ёрдамни тўхтатиб қўйди
АҚШ президенти Доналд Трамп Украинага ҳарбий ёрдам кўрсатишни тўхтатиб туришга фармойиш берди. Бу ҳақда Оқ уй вакилига ҳавола берган ҳолда АҚШ ОАВлари хабар қилмоқда.
“Президент бутун эътиборини тинчликни қарор топтиришга қаратганини аниқ қилиб айтди. Биз ҳамкорларимиз ҳам шу мақсадга интилишини истаймиз. Тинчлик ўрнатишга имкон беражагига амин бўлиш учун биз ўз ёрдамимизни тўхтатиб турамиз ва қайта кўриб чиқамиз”, деган Оқ уй вакили.
Унинг сўзларига кўра, фармойиш президент Трамп Украинанинг Россия билан сулҳ тузиш тарафдори эканига ишонч ҳосил қилгунига қадар кучида қолади.
New York Times газетаси маълумотига кўра, қурол-аслаҳа етказиб бериш ва қиймати миллиард доллардан ортиқ бўлган қурол ишлаб чиқариш буюртмалари тўхтатилади. Шунингдек, Украина АҚШ мудофаа корхоналаридан қуролларни тўғридан-тўғри харид қилиш учун махсус ёрдам дастурлари доирасида олиб турган юзлаб миллион доллардан маҳрум бўлади.
Америка ОАВлари Украина президенти Владимир Зеленский АҚШ ҳарбий ёрдамини тиклаш учун нима қилиши кераклиги мавҳумлигини урғуламоқда.
Доналд Трамп Оқ уйда президент Зеленскийни гўёки Россия билан сулҳ музокараларига тайёр эмаслиги учун танқид қилганидан уч кун ўтиб ушбу қарорни қабул қилди. Кеча, душанба куни Трамп Украина президентининг Россия билан уруш катта эҳтимол билан давом этади, деган сўзларига кескин муносабат билдирди. “Бу Зеленскийдан чиқиши мумкин бўлган энг ёмон гап бўлди. Америка бу ҳолга ортиқ қараб турмайди”, деб ёзди Трамп ижтимоий тармоқдаги саҳифасида.
Владимир Зеленский февралдаги интервьюсида Америка ҳарбий ёрдами тўхтатилиши жиддий оқибатларга олиб келиши мумкинлигидан огоҳлантирган эди. Унга кўра, Украина фойдаланаётган қуроллар ва ҳарбий анжомларнинг тахминан 30 фоизи АҚШ ҳиссасига тўғри келади. Америалик таҳлилчилар украин армияси мавжуд қурол-аслаҳа захиралари билан тахминан ёзнинг ўрталарига қадар жанг қила олишини айтишмоқда.
Bloomberg: Туркия Украинада тинчликпарвар кучлар жойлаштирилишини дастаклашга тайёр
НАТОда армиясининг катталиги бўйича Қўшма Штатлардан кейин иккинчи ўринни эгаллаб келаётган Туркия Украинадаги муҳтамал тинчликпарварлик миссияси доирасида ўз қўшинларини йўллашга тайёр, дея хабар қилди Bloomberg мавзудан хабардор манбалардан олинган маълумотларга таянган ҳолда.
Агентликнинг исми ошкор этилмаслиги шарти билан гапирган суҳбатдошлари Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўғон бу масалани Украина президенти Владимир Зеленский ва Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров билан февраль ойи бошида Анқарада ўтказилган алоҳида-алоҳида учрашувларда муҳокама қилганини қайд этишган.
Россия билан алоқаларни изга туширишга уринаётган АҚШ президенти Дональд Трамп аввалроқ Украинадаги урушни якунлаш бўйича тинчлик саъй-ҳаракатлари доирасида, жумладан европалик иттифоқчиларнинг Украина учун хавфсизлик кафолатларини бериш ва тинчликпарвар кучлардаги иштирокини дастаклашини билдирган, айни пайтда АҚШнинг ўзи бу ишларда бевосита иштирок этишини истисно қилган эди.
Туркиянинг муҳтамал оташкесим тартиби мониторингида ёрдам беришга тайёрлиги Буюк Британия ва Франция дохил тегишли режаларни ишлаб чиқаётган Европадаги иттифоқчилар учун муҳим аҳамиятга эга. Бироқ, Bloomberg манбалари қайдича, агар Туркия вакиллари мазкур миссияни шакллантиришга ҳозирлик бўйича барча маслаҳатлашувлар ва бошқа тадбирларда иштирок этишмаса, Анқара бирор-бир тинчликпарварлик миссиясининг бир қисмига айланмоқчи эмас.
Россия ТИВ раҳбари Сергей Лавров 26 февраль куни Қатарга сафари чоғида матбуот анжуманида чиқиш қила туриб, Россия томони европалик тинчликпарвар кучларнинг Украинада жойлаштирилиши бўйича ҳеч қандай вариантни кўриб чиқмаётганини билдирган эди. Лавровга кўра, айни пайтгача ҳеч ким Россиядан Украинада тинчликпарвар кучларни жойлаштириш эҳтимоли ҳақида сўраган эмас, ваҳоланки, россиялик вазир қайдича, АҚШ президенти Дональд Трамп Франция президенти Эммануэль Макрон билан яқинда бўлиб ўтган учрашувида тинчликпарвар кучларнинг жойлаштирилиши фақат можаронинг ҳар иккала томони розилиги билангина амалга оширилиши мумкинлигини айтган эди.
MH17 рейси қурбонларининг яқинлари Трампдан ёрдам сўради
Malaysia Airlines авиаширкатининг “Боинг” учоғи амалга оширган MH17 рейси Донецк вилоятида ҳалокатга учраган пайтда нобуд бўлган кишиларнинг яқинлари АҚШ президенти Дональд Трамп ва Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйенга мурожаатнома йўллашган. Мурожаатномада улар Россия фожиа учун масъулиятни ўз зиммасига олмагунича у билан тинчлик шартномаси тузмасликни талаб қилишган. Бу ҳақда “Європейська правда” нашри хабар қилди.
MH17 рейси ҳалокатида қурбон бўлганларнинг яқинлари Россия ва Украина ўртасидаги ишончли тинчлик битими Москва учоқ қулаши учун масъул эканини эътироф этишисиз имконсиз, деб ҳисоблашади. Мактубда улар бунингсиз “мустаҳкам тинчликка эришиб бўлмас”лигини таъкидлашган.
Қурбонларнинг қариндошлари анча йиллардан буён Россия учоқ ҳалокати юзасидан ўз айбини тан олишига эришишга уриниб келишади. Уларнинг бу позицияси Нидерландия ҳукумати томонидан дастакланмоқда, чунки рейс йўловчиларнинг кўпчилиги — 192 киши — шу мамлакат фуқароси бўлган. 2022 йил 23 июнида Европа кенгаши Парламент ассамблеяси “энг ишончли сценарий” MH17 Россия “Бук” билан уриб туширилгани экани ҳақида баёнот тарқатган.
Амстердамдан Куала-Лумпурга парвоз қилаётган Malaysia Airlines авиаширкатининг йўловчи учоғи 2014 йил 17 июлида Донецк вилояти осмонида уриб туширилган. Халқаро текширув учоқ Россиянинг “Бук” зенит мажмуаси томонидан учирилган ракета билан уриб туширилганини аниқлаган. Ўша фожиада 298 киши ҳалок бўлган эди.
2022 йил 17 ноябрида Ҳаага округ суди авиаҳалокатга оид иш бўйича уч нафар айбланувчи Игорь Гиркин (Стрелков), Сергей Дубинский ва Леонид Харченкога нисбатан сиртдан умрбод қамоқ жазоси тайинлаш ҳақида ҳукм чиқарган. Тергов бу одамлар учоқ уриб туширилган “Бук” мажмуаси транспортировкасини уюштирганини аниқлаган.
Стрелковга нисбатан жиноят иши Россияда ҳам қўзғатилган. У 2023 йил июлида Москвада қўлга олинган. Унга экстремистик фаолиятга чақирганлик моддаси бўйича айблов эълон қилинган. Бунга унинг телеграм-каналидаги постлари сабаб бўлган. Январь ойида суд уни тўрт йилга озодликдан маҳрум қилиш ҳақида ҳукм чиқарган. Стрелков ўзига қўйилган айбловларни тан олган эмас.
USAID ислоҳотининг илк босқичида миллиардлаб доллар тежалди
АҚШ Давлат департаменти АҚШ халқаро тараққиёт агентлиги (USAID) ислоҳотининг биринчи босқичи натижаларини эълон қилди, дея хабар берди “Америка овози”нинг рус хизмати.
Президент Дональд Трамп АҚШ Давлат котиби Марко Рубиога ўз маъмуриятининг “энг аввало Америка” дастурига мувофиқ равишда ташқи сиёсат юритиш учун USAID ислоҳотини бошқаришни топширган.
Давлат департаменти хорижга ёрдам кўрсатиш билан боғлиқ қиймати 15,9 миллиард доллардан ошадиган 9 мингдан зиёд грантни ўрганган.
USAID баҳосига кўра, яна бир неча йилга берилган 6 мингдан зиёд грант бўлиб, уларнинг қиймати 58 миллиард долларга тенг. Дастлабки кутилмаларга кўра, текширув якунланганидан кейин молиялаштириладиган лойиҳаларнинг умумий ҳажми 92 фоизга камаяди.
“Америка овози” рус хизмати мақоласида USAID озиқ-овқат ёрдами, ОИВ, сил ва безгак муолажаси учун тиббий дори-дармонлар етказиб берилиши дастурларини сақлаб қолгани айтилган. Шунингдек, кўрсатиладиган ёрдам ҳаётий аҳамиятга эга мамлакатларни дастаклаш дастурлари ҳам сақлаб қолинган. Бу мамлакатлар орасида Ливан, Ҳаити, Венесуэла, Куба ва бошқа айрим давлатлар бор.
Истанбулда АҚШ ва Россия музокаралари бўлиб ўтди
Туркиянинг Истанбул шаҳрида 27 февраль куни АҚШ ва Россиянинг элчихоналар фаолиятини тиклашга доир музокаралари бўлиб ўтди.
Гувоҳлар қайдича, музокаралар 6,5 соатча давом этган. Томонлар матбуот учун баёнот беришмаган − бундай тадбир режаланмаган эди. Музокаралар мазмун-моҳияти ҳақида ҳали ҳеч қандай тафсилот йўқ.
Учрашув бошланиши олдидан “кун тартибида кадрлар таъминоти, визалар, дипломатик банк операциялари ва боқша операцион масалалар” борлиги айтилган – бу ҳақда Reuters агентлигига АҚШ Давлат департаменти вакили билдирган.
“Украина масаласини муҳокама қилиш режаланмаган, сиёсат ва хавфсизлик масалаларини ҳам”, дея урғулаган у.
Аввалроқ Россия ташқи ишлар вазири Сергей Лавров Истанбулдаги учрашувда Москва ва Вашингтондаги элчихоналар ҳамда Россиянинг Нью-Йорк ва Хьюстондаги консулхоналари фаолияти муҳокама қилинишини қайд этган. Унинг айтишича, музокаралар якунига кўра “биз қанчалик тез ва самарали илгарилашимиз мумкинлиги маълум бўлади”.
Лавров муҳокамада “юқори даражадаги дипломатлар, экспертлар” иштирок этишини қўшимча қилган. Reuters маълумотига кўра, музокараларда ўз мамлакатлари делегацияларига АҚШ томонидан Давлат котиби ўринбосари Соната Коултер, Россия томонидан эса ТИВ Шимолий Атлантика департаменти директори Александр Дарчиев раҳбарлик қилган. Дарчиев Россиянинг АҚШдаги элчиси лавозимига номзод экани айтилган.
Аввалроқ АҚШ Давлат котиби Марко Рубио АҚШ ва Россия Москва ва Вашингтондаги элчихоналар штатини тиклаш ҳақида келишувга эришгани ҳақида маълум қилган эди. 2016 йилдан буён ҳар икки мамлакат ўзаро юзлаб дипломатни бадарға қилган эди. Ҳозирда иккала мамлакат элчихоналари ва консулхоналари чекланган тартибда иш олиб боришмоқда.
Freedom House рейтинги: Ўзбекистон яна эркин бўлмаган давлатлар сафида
Freedom House халқаро инсон ҳуқуқлари ташкилоти томонидан 26 февраль куни ёйинланган йиллик ҳисоботда Ўзбекистон яна “эркин бўлмаган” мамлакат ўлароқ эътироф этилган.
Ҳисоботга мувофиқ, Ўзбекистондаги эркинлик кўрсаткичи 100 баллдан 12 баллни, сиёсий эркинлик кўрсаткичи 40 баллдан 2 баллни, интернет эркинлиги кўрсаткичи 100 баллдан 27 баллни, фуқаровий эркинликлар кўрсаткичи 60 баллдан 10 баллни ташкил этган ва бу кўрсаткичлар мамлакатни “эркин бўлмаган” давлатлар қаторига киришига асос бўлган.
Freedom House сайтида Ўзбекистон ҳақида тафсилотли ҳисобот келтирилган эмас.
“Гарчи Шавкат Мирзиёев 2016 йилда президентлик лавозимига киришганидан буён амалга оширилган ислоҳотлар айрим масалаларда ижобий ўзгаришларга олиб келган бўлса-да, Ўзбекистон ҳамон кичикроқ демократиклашиш аломатларига эга бўлган авторитар давлат бўлиб қолмоқда. Мамлакатда бирор-бир мухолифат партияси машруъ фаолият олиб боролмаяпти. Қонунчилик ва суд ҳокимияти феълан фармонлар воситасида ислоҳот ташаббуси билан чиқаётган ижро ҳокимиятининг қуроли сифатида хизмат қиляпти, оммавий ахборот воситалари эса аввалда бўлгани каби расмийлар томонидан қаттиқ назорат қилинмоқда”, дейилган ҳисоботда.
Freedom House ҳисоботида дунё аҳолисининг 40 фоизи “эркин бўлмаган” дея баҳоланган мамлакатларда, яна 40 фоизи “қисман эркин бўлган” мамлакатларда, фақат 20 фоизигина “эркин” мамлакатларда истиқомат қилаётгани қайд этилган ҳамда сайлов натижаларининг сохталаштирилиши, урушлар ва инсонларнинг ифода эркинлиги чекланиши асосий муаммолар ўлароқ саналган.
Freedom House рейтингига 195 та мамлакат ва 13 та ҳудуд киритилган бўлиб, улардаги эркинлик 25 та кўрсаткич бўйича баҳоланган. Сиёсий ва фуқаровий эркинликлар энг абгор жойлар ўлароқ Россия томонидан ишғол қилинган Украина ҳудудлари кўрсатилган. Freedom House баҳосига кўра, у ерда эркинлик даражаси манфий даражагача пасайиб кетган. Бундан сал яхшироқ вазият Тибетда (0 балл), Жанубий Судан ва Туркманистонда (1 баллдан) қайд этилган.
Жаҳондаги энг эркин мамлакат Финляндия бўлиб чиққан: бу мамлакат 100 баллга эга бўлган. Норвегия, Швеция ва Янги Зеландия 99 балл билан иккинчи ўринга чиққан.
Freedom House қайдича, умуман олганда дунёдаги эркинлик даражаси 19 йилдан буён тўхтовсиз пасайиб бормоқда.
Марселдаги консулхонага ҳужумда институт ходимлари гумонланмоқда
Францияда етакчи давлат илмий маркази бўлмиш Илмий тадқиқотлар миллий марказининг (CNRS) икки нафар ходими Россиянинг Украинага босқинига 3 йил тўлган 24 февраль куни Марселдаги Россия консулхонаси ҳудудига қўлбола портловчи мосламалар улоқтиришганини эътироф этишган. Бу ҳақда France Presse агентлигига прокуратура вакиллари маълум қилишди.
Қайд этилишича, гумонланувчиларнинг бири мазкур институтда муҳандис бўлиб ишлайди, иккинчиси эса кимё соҳасида илмий иш олиб бораётган олимдир.
Reuters агентлиги прокурор сўзларига таянган ҳолда, гумонланувчилар Франция фуқаролари экани ҳақида хабар қилган. Институтда Россия ва Украина дохил турли мамлакат фуқаролари фаолият юритишади.
24 февраль куни эрталаб Марселдаги Россия консулхонаси ҳудудига ичига портловчи суюқлик тўлдирилган учта шиша отилган эди. Улардан иккитаси портлаган, бироқ бундан консулхона биносига шикаст етган эмас. Ҳодиса чоғида ҳеч ким жабрланмаган.
Россия Ташқи ишлар вазирлиги содир бўлган воқеани террор хуружи деб атаган, Франция расмийлари дипломатик ваколатхона хавфсизлиги бузилиши билан боғлиқ ҳар қандай ҳолатни қоралашларини билдиришган.
Маҳаллий ОАВ икки нафар гумонланувчи ўша кун оқшомида Марселда Украина қўллови учун ўтказилган митингда қўлга олингани ҳақида хабар қилишган. BFMTV қайдича, гумонланувчилар консулхонага ҳужум содир этилган 24 февраль тонгида видеокамера ёзиб олган тасвирлар бўйича таниб олинган. Ҳозирча уларга қайси модда бўйича айблов эълон қилингани ҳам, уларга нисбатан қанақа эҳтиёт чораси қўлланилгани ҳам маълум эмас.
ҲАМАС Исроилга гаровдаги тўрт кишининг жасадини топширди
Фаластиннинг ҲАМАС гуруҳи (АҚШ ва ЕИда террор ташкилоти деб тан олинган) гаровга олинган тўрт нафар исроилликнинг жасадини топширди. Уларни Қизил Хоч жамиятидан бўлган воситачилар олиб кетиб, ЦАХАЛ вакилларига топширишган, дея хабар қилди The Times of Israel нашри.
Айни пайтда Қизил Хоч воситачилигида Фаластин томонига 625 нафар маҳкумни топшириш жараёни ҳам бошланган. Уларнинг бир қисми Ғазо секторига автобусларда етказилган, бу йўналиш бўйича жами 400 дан зиёд одамни йўллаш кутилмоқда. Яна 97 нафар маҳкум Мисрга топширилган.
Исроиллик экспертлар ҲАМАС томонидан топширилган тўрт жасад шахсини тасдиқлашлари керак бўлади. Улар Цахи Идан, Охад Яхоломи, Ицхак Элгарт ва Шломо Мансур экани айтилмоқда. Жараён якунланганидан кейин уларнинг оилаларига хабар берилади.
Reuters хабарига кўра, Исроил Фаластин томонига аввалроқ гаровда ўлган Шири Бибас дея топширилган аёл жасадини қайтариб беради. Аслида марҳума ғазолик аёл бўлгани айтиляпти.
ҲАМАС ҳордиқ кунлари қўйиб юборилмаган фаластинлик маҳкумлар эвазига Исроилга гаровдаги тўрт нафар киши жасадини топшириши ҳақида 26 февраль куни маълум бўлган.
ҲАМАС билан тузилган оташкесим келишувига мувофиқ, 22 февраль куни Исроил гаровдаги олти нафар исроилликнинг озод қилинишига жавобан 602 нафар фаластинликни қамоқхоналардан чиқариб юбориши лозим эди. Бироқ исроилликлар ҲАМАС “гаровдагиларнинг қадр-қийматини ерга урувчи пропагандистик маросимлар” ўтказаётганини иддао қилиб, бу ишни амалга оширган эмас. Бу қадам икки ўртада тузилган бутун битимни хавф остига қўя бошлаганди.
